PHONG TRÀO VÌ MỤC TIÊU DÂN SINH CỦA CÔNG NHÂN ĐÔ THỊ MIỀN NAM GIAI ĐOẠN 1954-1960
Abstract
Giai đoạn 1954-1960, đối với công nhân đô thị miền Nam, Mỹ và chính quyền Ngô đình Diệm thực hiện chính sách hai mặt, vừa mua chuộc và dụ dỗ, vừa khủng bố, trong đó khủng bố là mặt chủ yếu. Song điều dễ nhận thấy là mặc dầu bị khủng bố nặng nề, nhưng phong trào công nhân không hề bị dập tắt, trái lại vẫn phát triển liên tục và quyết liệt. Các cuộc đấu tranh vì mục tiêu dân sinh của công nhân ở các đô thị miền Nam đã buộc chính quyền Ngô Đình Diệm và giới chủ phải giải quyết một số yêu sách dân sinh như tăng lương, đòi tiền phụ cấp, đòi tiền thưởng Tết, đòi ngày làm tám giờ, chống sa thải, chống giải công, đòi cải thiện điều kiện làm việc, phản đối tăng thuế và phạt vạ,... Phong trào thực sự góp phần cỗ vũ các giai cấp, tầng lớp xã hội khác ở các đô thị miền Nam vùng lên đấu tranh, thiết thực gìn giữ để khi có thời cơ, lực lượng cách mạng chuyển sang thế tiến công trực tiếp vào thành trì của Mỹ và chính quyền Ngô Đình Diệm.
References
. Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Liên đoàn Lao động tỉnh Đồng Nai (2003), Lịch sử giai cấp công nhân ở Đồng Nai, NXB Tổng hợp Đồng Nai, Đồng Nai.
. Tổng trưởng Bộ Lao động và Thanh tra (1954), Công văn số 99/LĐTN/M ngày 24-12-1954 gởi Thủ tướng Chính phủ Việt Nam về việc công nhân nhà binh đình công, TTLT Quốc gia II, TPHCM, Ký hiệu hồ sơ: PTT Đệ nhất Cộng hòa, 16508.
. Lực lượng thợ thuyền Việt Nam (1955), Công văn số 12/UBDC ngày 2-1-1955 gởi Đặc sứ Lưu động Chánh phủ Quốc gia Việt Nam về tổng đình công toàn diện, TTLT Quốc gia II, TPHCM, Ký hiệu hồ sơ: PTT Đệ nhất Cộng hòa, 16508.
. Đại biểu Chính phủ Nam Việt (1955), Công văn số 32 - HCSV gởi Tổng thư ký Lực lượng thợ thuyền Việt Nam, TTLT Quốc gia II, TPHCM, Ký hiệu hồ sơ: PTT Đệ nhất Cộng hòa, 16508.
. Tỉnh trưởng tỉnh Thừa Thiên Huế (1955), Công văn số 397BC/I ngày 13-1-1955 gởi Ủy ban Đại biểu Chính phủ tại Trung Việt Huế, TTLT Quốc gia II, TPHCM, ký hiệu hồ sơ: PTT Đệ nhất Cộng hòa, Trung nguyên Trung Phần 21316.
. Giám đốc Cảnh sát và Công an Quốc gia Trung Việt (1955), Công văn số 2118/CSCA/TBI/M ngày 31-3-1955 gởi Đại biểu Chính phủ tại Trung Việt (Huế) và Tổng Giám đốc Nha Cảnh sát và Công an Quốc gia Việt Nam (Sài Gòn), TTLT Quốc gia II, TPHCM, Ký hiệu hồ sơ: Trung nguyên Trung Phần, 10312.
. Đại biểu Chính phủ Trung Việt (1955), Công văn số 334/LĐ/ANXH ngày 29-3-11955 gởi CQNĐD, TTLT Quốc gia II, TPHCM, Ký hiệu hồ sơ: Trung nguyên Trung Phần, 21316.
. Nha Hành chánh Sự vụ (1956), Công văn số 1241- LĐ/ANXH gởi ông đại biểu Chính phủ tại Trung Việt về vụ đình công của toàn thể công nhân Sở Thủy điện Đà Nẵng, TTLT Quốc gia II, TPHCM, Ký hiệu hồ sơ: PTT Đệ nhất Cộng hòa, 16226.
. Công nhân ngành thủy điện (1959), Bản yêu sách của công nhân ngành thủy điện gởi CQNĐD ngày 19-2-1959, TTLT Quốc gia II, TPHCM, Ký hiệu hồ sơ: PTT Đệ nhất Cộng hòa, 17126.
. Công ty thủy điện (1956), Quyết nghị ngày 26-2-1956 về đời sống của công nhân giúp việc cho công ty thủy điện, Chánh phủ Quốc gia Việt Nam, TTLT Quốc gia II, TPHCM, Ký hiệu hồ sơ: PTT Đệ nhất Cộng hòa, 16230.
. Bộ trưởng Tổng trưởng Bộ Lao động (1956), Công văn số 00349 BLĐ/LĐ gởi Tổng thống VNCH về cộng đồng phân tranh của 1.900 công nhân thuộc công ty thủy điện, Chánh phủ Quốc gia Việt Nam, TTLT Quốc gia II, TPHCM, Ký hiệu hồ sơ: PTT Đệ nhất Cộng hòa, 16230.
. Bộ trưởng Tổng trưởng Bộ Lao động (1956), Công văn số 00587 BLĐ/LĐ ngày 10-4-1956 gởi Tổng thống VNCH về vụ tranh chấp của công nhân Sở Thủy điện Sài Gòn, TTLT Quốc gia II, TPHCM, Ký hiệu hồ sơ: PTT Đệ nhất Cộng hòa, 16230.
. Thanh tra Lao động và An ninh Xã hội Trung Việt (1956), Công văn số 245/LA/ANXH ngày 13-3-1956 gởi Tổng Thanh tra Lao động và An ninh Xã hội về kiến nghị của công nhân Nhà đèn Huế, TTLT Quốc gia II, TPHCM, Ký hiệu hồ sơ: Trung nguyên Trung Phần, 10312.
. Thanh tra Lao động và An ninh xã hội Trung Việt (1956), Công điện (Mật, Khẩn) số 314 - LĐ/ANXH ngày 31-3-1956 gởi Tổng Thanh tra Lao động Việt Nam về vụ cộng đồng phân tranh Nhà đèn Huế, TTLT Quốc gia II, TPHCM, Ký hiệu hồ sơ: Trung nguyên Trung Phần 10312.
. Thị trưởng Đà Nẵng (1956), Công văn số 433/VP/CT.M ngày 2-4-1956 gởi ông đại biểu Chính phủ tại Trung Việt, TTLT Quốc gia II, TPHCM, Ký hiệu hồ sơ: Trung nguyên Trung Phần, 10312.
. Đại biểu Chính phủ Trung Việt (1956), Điện mật ngày 4-10-1956 gởi CQNĐD tại Sài Gòn, TTLT Quốc gia II, TPHCM, Ký hiệu hồ sơ: PTT Đệ nhất Cộng hòa, Trung nguyên Trung Phần, 21316.
. Liên hiệp Nghiệp đoàn Thừa Thiên (1956), Công văn số 313 LH/TT ngày 23-4-1956 gởi Thanh tra Lao động và An ninh Xã hội Trung Việt, Huế, TTLT Quốc gia II, TPHCM, Ký hiệu hồ sơ: Trung nguyên Trung Phần, 21316.
. Nghiệp đoàn tài xế taxi (1956), Biên bản Đại hội ngày 23-3-1956, TTLT Quốc gia II, TPHCM, Ký hiệu hồ sơ: PTT Đệ nhất Cộng hòa, 16232.
. Nghiệp đoàn tài xế taxi (1956), Công văn số 004/TX ngày 28-3-1956 gởi Đô trưởng Đô Thành Sài Gòn - Chợ Lớn về vấn đề thuế đặc biệt về dầu xăng, TTLT Quốc gia II, TPHCM, Ký hiệu hồ sơ: PTT Đệ nhất Cộng hòa, 16232.
. Bộ Quốc phòng, Viện Lịch sử Quân sự (2015), Lịch sử kháng chiến chống Mỹ, cứu nước 1954-1975, Tập 2 (chuyển chiến lược), NXB Chính trị quốc gia - Sự Thật, Hà Nội.
. Liên hiệp Nghiệp đoàn Đô Thành Sài Gòn - Chợ Lớn và vùng phụ cận (1956), Báo cáo ngày 13-11-1956 về vụ cộng đồng phân tranh tại hãng dầu Standard Vacuum oil, TTLT Quốc gia II, TPHCM, Ký hiệu hồ sơ: PTT Đệ nhất Cộng hòa, 16229.
. Nhật báo Tin Diễn ngày 9-8-1956 (1956), Nếu cuộc đình công tái diễn chắc chắn sẽ lớn lao hơn, TTLT Quốc gia II, TPHCM, Ký hiệu hồ sơ: PTT Đệ nhất Cộng hòa, 16226.
. Giám đốc Cảnh sát và Công an Nam Phần (1957), Công văn số 33305/PC/M gởi Đổng Lý sự vụ Nội an Sài Gòn ngày 28-12-1957, TTLT Quốc gia II, TPHCM, Ký hiệu hồ sơ: PTT Đệ nhất Cộng hòa, 16198.
. Nha Tổng Giám đốc Cảnh sát và Công an VNCH (1958), Công văn số 4617/TCSCA/TBNC/M ngày 8-4-1958 gởi Bộ trưởng Nội vụ, TTLT Quốc gia II, TPHCM, Ký hiệu hồ sơ: PTT Đệ nhất Cộng hòa, 16830.
. Tỉnh trưởng tỉnh Gia Định (1958), Công văn số 250/VP ngày 12-8-1958 gởi ông Bộ trưởng Bộ Nội vụ, TTLT Quốc gia II, TPHCM, Ký hiệu hồ sơ: PTT Đệ nhất Cộng hòa, 16833.
. Giám đốc Cảnh sát Đô Thành (1958), Công văn số 6888TK/M/V về việc công nhân chi nhánh hãng B.G.I Sài Gòn - Chợ Lớn đình công năm 1958, TTLT Quốc gia II, TPHCM, Ký hiệu hồ sơ: PTT Đệ nhất Cộng hòa, 16829.
. Cảnh sát trưởng Quận VI (1958), Công văn số 1494/M ngày 30-12-1958 gởi Giám đốc Cảnh sát Đô Thành về buổi nhóm họp bất thường của nghiệp đoàn công nhân đay sợi hãng Delignon, TTLT Quốc gia II, TPHCM, Ký hiệu hồ sơ: PTT Đệ nhất Cộng hòa, 17131.
. Tổng Thanh tra Lao động và An ninh Xã hội (1959), Tờ trình ngày 16-11-1959 về việc tranh chấp của công nhân Nhà đèn Chợ Quán, TTLT Quốc gia II, TPHCM, Ký hiệu hồ sơ: PTT Đệ nhất Cộng hòa, 17126.
. Bộ trưởng Bộ Kinh tế (1959), Công văn số 13946/BKT/NNT/KS ngày 21-11-1959 gởi Tổng thống VNCH về việc tranh chấp của 729 công nhân Nhà đèn chợ Quán, TTLT Quốc gia II, TPHCM, Ký hiệu hồ sơ: PTT Đệ nhất Cộng hòa, 17126.
. Bộ trưởng Bộ Kinh tế (1959), Công văn số 1506/BKT/NNHT/M ngày 27-11-1959 gởi Tổng thống VNCH về việc tranh chấp giữa công nhân Nhà đèn và công ty thủy điện, TTLT Quốc gia II, TPHCM, Ký hiệu hồ sơ: PTT Đệ nhất Cộng hòa, 17126.
. Hữu Tuấn (1965), Công nhân đô thị trên tuyến đầu Tổ quốc, NXB Lao Động, Hà Nội.
. Võ Nguyên (1961), “Phong trào công nhân miền Nam”, NXB Sự Thật, Hà Nội.
