Abstract
Tóm tắt: Nghiên cứu này được thực hiện nhằm đề xuất các giải pháp để góp phần nâng cao hiệu quả tưới của hệ thống nguồn nước mặt cho diện tích đất trồng lúa tại huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng. Các phương pháp nghiên cứu được sử dụng gồm: thu thập số liệu, thảo luận nhóm tập trung với sự tham gia của các bên liên quan, và khảo sát thực địa. Kết quả cho thấy hầu hết các hồ, đập đều có quy mô vừa và nhỏ nên không đủ tưới cho vùng canh tác lúa, đặc biệt là vào vụ Hè Thu. Việc sử dụng các trạm bơm lưu động nhằm tưới cho diện tích đất trồng lúa bị hạn là chưa hiệu quả ở những vùng có địa hình cao. Nguồn nước mặt chưa đáp ứng được nhu cầu tưới cho diện tích lúa trên địa bàn huyện. Với thực trạng đó, nghiên cứu đã phân tích các giải pháp đã được áp dụng để từ đó đề xuất các giải pháp về quy hoạch sử dụng đất trồng lúa, giải pháp về phát triển thủy lợi và giải pháp tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân nhằm góp phần nâng cao hiệu quả tưới của hệ thống nguồn nước mặt cho diện tích đất trồng lúa phù hợp với thực tế địa phương.
Từ khóa: đất trồng lúa, hạn hán, nguồn nước mặt, quản lý, Hòa Vang
References
- Damalie A., Bernard B. O., Nelson, T., Yona, B. and Anthony, E. (2017), Effect of drought early warning system on household food security in Karamoja subregion, Uganda, Agriculture & Food Security Journal, Issue 6Article number 43. DOI 10.1186/s40066-017-0120-x.
- Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi Đà Nẵng (2017), Báo cáo tình hình thực hiện sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp năm 2017.
- Huỳnh Văn Chương, Dương Quốc Nõn, Phạm Hữu Tỵ, Trần Thị Phượng, Phạm Gia Tùng, Nguyễn Hoàng Khánh Linh và Nguyễn Bích Ngọc (2017), Cơ chế chia sẻ nguồn nước cấp địa phương: Giải pháp ứng phó với hạn hán trong bối cảnh biến đổi khí hậu ở Quảng Nam, Sách chuyên khảo, Nxb. Nông nghiệp, ISBN: 978-604-60-2535-1.
- Facon (1997), Emerging issues in water management for rice, FAO Rice Information, Vol. 1.
- FAO (2016), El NĩNo, event in Viet Nam – Agriculture, food security and livelihood needs assessment in reponse to drought and salt water intrusion, Ha Noi.
- Trần Thị Phượng và Huỳnh Văn Chương (2017), Ứng dụng ảnh viễn thám RapidEye xây dựng bản đồ hiện trạng sử dụng đất trồng lúa cho vùng nông nghiệp đô thị: Trường hợp nghiên cứu ở huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng, Kỷ yếu Hội thảo ứng dụng GIS toàn quốc 2017 – An ninh nguồn nước và biến đổi khí hậu, 648–657.
- Tran Thi Phuong (2018), Identifying drought affecting paddy land in urban agriculture area using remote sensing and actual observational precipitation data: A case study in Hoa Vang district, Da Nang city, central Viet Nam, International Symposium Geoinfomatics for Spatial Infracstructure Development in Earth and Allied Sciences.
- Trần Thị Phượng và Huỳnh Văn Chương (2018), Ảnh hưởng của hạn hán đến sử dụng đất trồng lúa tại huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng, Tạp chí Khoa học Đại học Huế: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn 127(3A), 5–17.
- Trần Thị Phượng và Huỳnh Văn Chương (2018), Ứng dụng GIS và viễn thám phân tích biến động diện tích đất trồng lúa tại huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng, Tạp chí Nông nghiệp & Phát triển nông thôn, kỳ 1 tháng 1/2018, 104–110.
- Trần Thị Phượng, Trương Đỗ Minh Phượng, Trịnh Ngân Hà và Huỳnh Văn Chương (2019), Ứng dụng viễn thám và GIS có sự tham gia để xây dựng bản đồ phân vùng nguồn nước tưới cho đất trồng lúa trong điều kiện hạn hán tại huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng, Tạp chí Khoa học Đại học Huế: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, 128(3C), 23–35.
- Trương Đỗ Minh Phượng, Đỗ Thị Việt Hương và Nguyễn Hoàng Khánh Linh (2018), Nghiên cứu thực trạng đô thị hóa và xác định các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình đô thị hóa tại thành phố Đà Nẵng, Tạp chí Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, 6/2018, 22–31.
- Govind Katalakute and el. (2016), Impact of dought on Environmental, Agricultural and Socio – economic status in Maharashtra state, India, Natural resources and conservation, 4(3), 35–41.
- Ủy ban nhân dân huyện Hòa Vang (2018), Báo cáo thống kê đất đai năm 2018 của Huyện Hòa Vang, TP. Đà Nẵng.
- UNDP Viet Nam (2016), Viet Nam drought and salt water intrusuion, Ha Noi.
- Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng (2010), Quy hoạch ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn thành phố Đà Nẵng đến năm 2020, Đà Nẵng.
- Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng (2012), Báo cáo thuyết minh phương án quy hoạch sử dụng đất huyện Hòa Vang giai đoạn 2011–2020, Đà Nẵng.
- Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng (2016), Đề án đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nhằm tăng năng suất, chất lượng sản phẩm nông nghiệp phục vụ đô thị của huyện Hòa Vang, Đà Nẵng.
- Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng (2013), Thuyết minh điều chỉnh Quy hoạch chung thành phố Đà Nẵng đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050, Đà Nẵng.