PHÂN LẬP VÀ XÁC ĐỊNH HÀM LƯỢNG EURYCOMANONE TRONG DƯỢC LIỆU CÂY MẬT NHÂN (Eurycoma longifolia J.) BẰNG SẮC KÝ LỎNG GHÉP NỐI KHỐI PHỔ (LC-MS/MS)

Tóm tắt

Bằng các phương pháp sắc ký, chúng tôi phân lập được hợp chất eurycomanone từ cây mật nhân (E. longifolia J.).  Cấu trúc của hợp chất này được xác định bằng các phương pháp phổ ¹H-NMR, ¹³C-NMR và ESI-MS. Hợp chất này được tinh sạch (độ tinh khiết trên 99,5%) bằng hệ thống sắc ký lỏng điều chế, và được sử dụng để làm chất chuẩn để phân tích hàm lượng eurycomanone trong các mẫu dược liệu mật nhân bằng sắc ký lỏng ghép nối khối phổ (LC-MS/MS). Chúng tôi xây dựng được chương trình sắc ký sử dụng hệ thống LC-MS/MS như sau: pha tĩnh cột sắc ký EC-C18 (100 × 2,1 mm; 2,7 μm), pha động: ACN (A) – nước chứa 0,1% HCOOH (B) trong thời gian 5 phút với tỉ lệ tăng từ 15% đến 60% A, tốc độ dòng 0,3 mL/phút, thể tích tiêm mẫu: 1 μL; nhiệt độ buồng cột: 35 °C; dung môi pha mẫu: MeOH:H₂O là 70:30 (v/v). Điều kiện khối phổ bao gồm nguồn ion hóa ESI, loại ion dương, nhiệt độ nguồn ion hóa là 300 °C, chế độ chạy MRM với ion sơ cấp m/z 409,1 và ion thứ cấp là m/z 391,0. Kết quả cho thấy hàm lượng eurycomanone cao nhất khi thu hái ở Bắc Giang (3,1336 ± 0,0005 mg/g), thấp nhất ở Đắk Nông (0,1716 ± 0,0001 mg/g). Hợp chất eurycomanone là thành phần hoạt chất chính và được coi là chất đặc trưng của mật nhân nói riêng và các loài Eurycoma nói chung.