CÁC HÌNH THẾ THỜI TIẾT GÂY MƯA LŨ Ở TỈNH THỪA THIÊN HUẾ NĂM 2020

Tóm tắt

Trên cơ sở phân tích chuỗi số liệu về khí tượng và thuỷ văn, phân tích địa lý tổng hợp, chúng tôi đánh giá tác động và vai trò của các hình thế thời tiết trong việc hình thành mưa lũ ở tỉnh Thừa Thiên Huế. Kết quả cho thấy có tám tổ hợp hình thế thời tiết gây mưa, sinh lũ chủ yếu trong giai đoạn 1981–2020. Trong đó, không khí lạnh kết hợp với bão hoặc áp thấp nhiệt đới là hình thế gây mưa, sinh lũ nhiều nhất (20,7%). Sau đó là hình thế bão hoặc áp thấp nhiệt đới ảnh hưởng trực tiếp (18,6%) và không khí lạnh kết hợp với đới gió đông trên cao (14,5%). Phần lớn các trận lũ lớn xảy ra ở tỉnh Thừa Thiên Huế chủ yếu là do các hình thế thời tiết kết hợp gây nên các đợt mưa lớn trên diện rộng. Trong năm 2020, đã có sáu hình thế thời tiết tác động gây mưa, sinh lũ. Đặc biệt, đỉnh lũ lịch sử ngày 9 tháng 10 là kết quả của hiện tượng “lũ chồng lũ” khi tổ hợp của bốn hình thế thời tiết (không khí lạnh tăng cường, dải hội tụ nhiệt đới, đới gió đông trên cao phát triển mạnh và hoàn lưu của các cơn bão) xuất hiện cùng một lúc đã gây ra các đợt mưa lớn liên tục, kéo dài làm cho mực nước trên các sông lên nhanh và duy trì ở mức cao. Kết quả của nghiên cứu này là cơ sở cho việc cảnh báo nguy cơ ngập lụt, phục vụ quy hoạch, phát triển kinh tế – xã hội của địa phương.