Tóm tắt
Sau thành công của các cuộc phát kiến địa lý thời kỳ trung đại, Bồ Đào Nha đã đến và thiết lập mối quan hệ với Đàng Trong (Việt Nam). Mối quan hệ này diễn ra trên các lĩnh vực như giao thương, sản xuất vũ khí, truyền bá tôn giáo và tiếp biến văn hóa. Với mục đích hệ thống hóa hoạt động truyền giáo của Bồ Đào Nha và quá trình kiến tạo Quốc ngữ Việt Nam ở Đàng Trong (1614 – 1625), bài viết phân tích quá trình truyền giáo, tiếp nhận văn hóa để rút ra những nhận xét và đánh giá về mối quan hệ Việt Nam - Bồ Đào Nha trong lịch sử. Từ mối quan hệ truyền thống đó, có thể đưa ra một số hàm ý trong việc gợi mở mối quan hệ hợp tác trong tương lai giữa hai quốc gia, trong bối cảnh cả hai bên đều muốn thiết lập và nâng cao hơn nữa mối quan hệ song phương thời hiện đại.
Tài liệu tham khảo
- Bartoli (1629), Istoria de la Compagnie di Giesu, Roma.
- Borri, Christophoro (1631), Relation de la novelle Mission des Peres de la Compagnie de Jesus, au Royaume de la Cochinchine, De la mesme Compagnie, Lille.
- Borri, Cristophoro (1997), Tường trình về khu truyền giáo Đàng Trong, Dịch giả Hồng Nhuệ, Lousinana, Mĩ quốc.
- Trương Bá Cần (2008), Lịch sử phát triển Công giáo ở Việt Nam, Tập 1 – Thời kỳ khai phá và hình thành, NXB Tôn giáo, Hà Nội.
- Đỗ Quang Chính, S.J (2008), Dòng Tên trong xã hội Đại Việt 1615 – 1773, In lần đầu năm 2007, An Tôn và Đuốc sáng, NXB Tôn giáo, Hà Nội.
- Gaspard Lovys (1628), Histoire de ce qui s’est passé en Ethiopie, Malabar, Brasil, et en Indes Orientales, Paris.
- Lưu Minh Hàn (2002), Lịch sử thế giới thời Trung cổ, Tập 2, NXB Thành phố Hồ Chí Minh.
- Nguyên Hồng (1959), Lịch sử truyền giáo ở Việt Nam (Quyển I: Các Thừa sai Dòng Tên 1615 – 1666), Tủ sách Hiện Tại, Sài Gòn.
- Jacques, Roland (2007), Những người Bồ Đào Nha tiên phong trong lĩnh vực Việt ngữ học (cho đến 1650), Dịch và hiệu đính Viện Ngôn ngữ học, NXB Khoa học Xã hội, Hà Nội.
- Luis, Gaspard (1628), Histoire de ce qui s’est passé en Éthiopie tirée des letters écrites des an né es 1620 jus qu’ à 1624, Paris.
- Montezon (1858), Mission de la Cochinchine et du Tonkin, Paris.
- Nguyễn Khắc Ngữ (1988), Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha và Hòa Lan giao tiếp với Đại Việt (thế kỷ XVI, XVII, XVIII), NXB Nghiên cứu Sử Địa, Montréal (Canada).
- Rhodes, Alexandre de (1854), Les voyages et missions, Paris.
- Bùi Đức Sinh (2000), Giáo hội Công giáo ở Việt Nam, Quyển I, Calgary, Canada.
- Nguyễn Văn Trinh (1994), Lịch sử Giáo hội Việt Nam, Quyển 1, Quyển 2, Quyển 3, Đại chủng viện thánh Giusê.