Tóm tắt
Tóm tắt. Thiền phái Trúc Lâm do vua Trần Nhân Tông (pháp danh Hương Vân Đại Đầu Đà) sáng lập với chủ trương “sống thiền” mang đậm dấu ấn tu tập của người Việt, không pha trộn và không bị ảnh hưởng bởi những tông phái Phật giáo khác như Mật tông, Tịnh Độ tông. Phương pháp tu tập ấy đã giúp cho một vị vua sống giữa đời nhưng vẫn luôn vui với đời, với đạo. Lần hồi về lịch sử, hình ảnh Hương Vân Đại Đầu Đà mang y cà sa hở vai phải, lặng lẽ vào núi rừng Yên Tử tịnh cư tu tập, thực hành hạnh đầu đà đã thể hiện rõ một bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời của Ngài. Tư tưởng của Trần Nhân Tông hay nói cách khác chính là tư tưởng thiền Trúc Lâm có nhiều nét tương đồng với tư tưởng thiền Phật giáo Nam tông. Tư tưởng thiền Phật giáo Nam tông được cộng đồng tu sĩ thuộc truyền thừa Phật giáo Nam tông tại tỉnh Thừa Thiên Huế đã và đang thực tập tạo thành nguyên lý mang tên “tùy duyên thuận pháp”. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ làm rõ một số nội dung về tư tưởng thiền Trần Nhân Tông, tư tưởng thiền Phật giáo Nam tông “tùy duyên thuận pháp” cũng như mối liên hệ giữa hai tư tưởng này.
Tài liệu tham khảo
- Đào Duy Anh, (2020), Đại Việt sử ký toàn thư, NXB Hồng Đức, Hà Nội.
- Lê Cung (chủ biên), Trần Thuận, Hoàng Chí Hiếu, (2010), Trần Nhân Tông cuộc đời và sự nghiệp, NXB Tổng Hợp, Thành phố Hồ Chí Minh.
- Thích Phước Đạt, “Đặc trưng tinh thần thiền học của Trần Thái Tông” trong Tập san Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh), số 34, tháng 3/2006, trang 13.
- Tỳ kheo Giới Đức, (2021), Phật giáo Nguyên thủy Việt Nam sử lược (tập 1), NXB Hồng Đức, Hà Nội.
- Tỳ kheo Giới Đức, (2021), Phật giáo Nguyên thủy Việt Nam sử lược (tập 2), NXB Hồng Đức, Hà Nội.
- Tỳ kheo Giới Đức, (2022), Phật học căn bản, NXB Hồng Đức, Hà Nội.
- Tỳ kheo Tâm Đức, (2021), Đường đến thiền phái Trúc Lâm tại Việt Nam, NXB Đại học quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
- Đại đức Minh Giải, (2023), Từ thiện theo tinh thần Phật giáo Nguyên thủy và hoạt động từ thiện của cộng đồng tu sĩ Phật giáo Nguyên thủy tại Huế, Kỷ yếu Hội thảo Phật giáo và hoạt động từ thiện.
- Toại Khanh, (2020), Từ điển Pāli – từ nguyên và giải tự, NXB Hồng Đức, Hà Nội.
- Phạm Kim Khánh, (2009), Đức Phật và Phật pháp, NXB Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh.
- Nguyễn Trung Kiên, (2022), Luận văn Thạc sĩ Lễ hội dâng Y Kaṭhina của Phật giáo Theravāda ở Huế, Đại học Khoa học, Đại học Huế.
- Lê Mạnh Thát, (1999), Lịch sử Phật giáo Việt Nam I, NXB Thuận Hóa, Huế.
- Lê Mạnh Thát, (2010), Trần Nhân Tông toàn tập, NXB Phương Đông, Cà Mau.
- Lê Mạnh Thát và Tuệ Sỹ, (2019), Dẫn vào tuệ giác Phật, NXB Hồng Đức, Hà Nội.
- Tỳ kheo Thiện Minh, (2017), Lược sử Phật giáo Nam tông Việt Nam, NXB Hồng Đức, Hà Nội.
- Viên Minh, (2011), Sống trong thực tại, NXB Phương Đông, Cà Mau.
- Viên Minh, (2022), Thiền Phật giáo Nguyên thủy và Phát triển, NXB Đà Nẵng, Thành phố Đà Nẵng.
- Viện nghiên cứu Phật học Việt Nam, (2011), Phật giáo đời Trần, NXB Tôn Giáo, Hà Nội.
- Viện Văn học, (1988), Thơ văn Lý Trần (tập 2), NXB Khoa Học Xã Hội, Hà Nội.
- Lược sử Phật giáo Nam tông (Theravāda – Nguyên thủy) ở Thừa Thiên Huế, tài liệu lưu hành nội bộ.
- Từ điển Pāḷi - Việt, tài liệu lưu hành nội bộ (1975).