CHỦ NGHĨA LÝ TƯỞNG TRONG QUAN HỆ QUỐC TẾ CỦA HOA KỲ VỚI PHONG TRÀO CÁCH MẠNG TẠI MỘT SỐ NƯỚC ĐÔNG Á SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT: GÓC NHÌN TỪ ‘’BẢN YÊU SÁCH CỦA NHÂN DÂN AN NAM’’ CỦA NGUYỄN ÁI QUỐC
Tập 132 Số 6D (2023), Khoa học Xã hội và Nhân văn
Tập 132 Số 6D (2023)

CHỦ NGHĨA LÝ TƯỞNG TRONG QUAN HỆ QUỐC TẾ CỦA HOA KỲ VỚI PHONG TRÀO CÁCH MẠNG TẠI MỘT SỐ NƯỚC ĐÔNG Á SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT: GÓC NHÌN TỪ ‘’BẢN YÊU SÁCH CỦA NHÂN DÂN AN NAM’’ CỦA NGUYỄN ÁI QUỐC

Khoa học Xã hội và Nhân văn
https://doi.org/10.26459/hueunijssh.v132i6D.7137
Đã xuất bản 2023-12-25
Lê Nam Trung Hiếu
Khoa Lịch sử, Trường Đại học Khoa học Huế

Từ khóa

The right to self-determination, colonialism, the Fourteen Points, revolutionary movement in the East Asia. quyền dân tộc tự quyết, chủ nghĩa thực dân, chương trình 14 điểm, phong trào cách mạng ở Đông Á

Tóm tắt

Quyền dân tộc tự quyết và sự bình đẳng giữa các quốc gia là những lý tưởng cao đẹp được Tổng thống Hoa Kỳ Woodrow Wilson công khai nêu ra trong Chương trình 14 điểm vào năm 1918. Chính sách này đã được các dân tộc đang chịu ách thuộc địa chào đón ở và tạo ra một làn sóng cách mạng ngay sau Chiến tranh Thế giới thứ nhất. Các dân tộc đang chịu áp bức ở châu Á như Việt Nam, Thái Lan, Triều Tiên, Trung Quốc đã tìm tới Hoa Kỳ như là một chỗ dựa cho cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc và giành bình quyền giữa các quốc gia của chính mình. Tuy nhiên, Hoa Kỳ đã không tỏ ra kiên định với những lý tưởng tiếng là hướng đến hòa bình và dân chủ ấy và ngả sang đường lối đối ngoại thực dụng tránh gây ra căng thẳng với các nước đế quốc. Sự thật này một mặt đã làm nản lòng các dân tộc thuộc địa đang chịu áp bức về thiện chí của Hoa Kỳ, một mặt đã làm sụp đổ ý tưởng về một trật tự quốc tế mới hướng tới hòa bình, ổn định lâu dài.

https://doi.org/10.26459/hueunijssh.v132i6D.7137

Tài liệu tham khảo

  1. Basu S. K (1978), The Question of Polish Freedom and Wilson’s Fourteen Points, Proceedings of the Indian History Congress, 39, tr. 941–45. Truy cấp qua <http://www.jstor.org/stable/44139443> vào 12/12/2022.
  2. Baumler A. (2019), Routledge Handbook of Revolutionary China, Routledge.
  3. Dungaciu D., Manolache V. (2019), 100 Years since the Great Union of Romania, Cambridge Scholars Publishing, 2019.
  4. Fields P. D (2019), Foreign Friends: Syngman Rhee American exceptionalism and the division of Korea, University Press of Kentucky.
  5. Hae-Oung J. (2019), Mémoire de 1919 : Histoire de la résistance coréennem, Centre Culturek Coréen.
  6. Hồ Chí Minh (2011), Cuộc kháng chiến, Hồ Chí Minh toàn tập, tập 1(1912-1924), NXB Chính trị Quốc gia.
  7. Manale E. (2006), Imagining Woodrow Wilson in Asia: Dreams of East West Harmony and the Revolt against Empire in 1919, American Historical Review, Oxford Univesity Press.
  8. Office of the Historian: Wilson’s Fourteen Points, 1918, Office of the Historian. Truy cập qua < https://history.state.gov/milestones/1914-1920/fourteen-points> vào 13/12/2022
  9. Quinn‐Judge S. (2002), Hochiminh: The missing years 1919 -1941, University of California Press, Berkely.
  10. Thu Trang (2002), Nguyễn Ái Quốc ở Pari (1917 - 1923), NXB.CTQG, Hà Nội.
  11. U.S.Congress (unknown), President Wilson's Message to Congress, January 8, 1918, Records of the United States Senate, Record Group 46, Records of the United States Senate, National Archives.
  12. William D. (2000), Ho Chi Minh: A Life, Hyperion.