Tóm tắt
Chim én bay (1988) của Nguyễn Trí Huân (1947-) là một trong những tiểu thuyết đầu tiên của văn học Việt Nam sau 1986 dũng cảm phẫu thuật hàng loạt vấn đề hậu chiến và rọi tỏ khát vọng hòa giải dân tộc. Trong bối cảnh vết thương chiến tranh vẫn còn rỉ máu, diễn ngôn hàn gắn - hòa giải của những người như Quy trong Chim én bay vấp phải không ít rào cản và lưỡng nan luân lý. Một mặt, Nguyễn Trí Huân nỗ lực xây dựng luận đề hòa giải và hàn gắn trên tinh thần “đúng người, đúng tội”; mặt khác, nhà văn cũng cho thấy cái giá phải trả cho hành trình đầy nan giải này. Các nhân vật chính trong tiểu thuyết đã nằm xuống trước ngưỡng cửa “mùa xuân hòa giải” chưa kịp đến nhưng khát vọng tái sinh sẽ chắp cánh cho những “đàn én non” với hy vọng “Thời gian sẽ xóa nhòa đi tất cả”. Nghiên cứu này sử dụng lý thuyết và phương pháp của phê bình luân lý học văn học (文学伦理学批评 - ethical literary criticism) để làm sáng tỏ tinh thần hòa giải dân tộc sau 1975 của Nguyễn Trí Huân trong tiểu thuyết Chim én bay, từ đó khẳng định chủ nghĩa nhân văn mới và nỗ lực phi thường của nhà văn.
Tài liệu tham khảo
- Bociaga, R. (2021). “Vietnam: The Long Shadow of War”, Asia Media Centre, 26 Oct. 2021, asiamediacentre.org.nz/features/vietnam-the-long-shadow-of-war. Accessed 22 March 2024.
- Văn Chinh (2019). “Vấn đề hòa giải, hòa hợp dân tộc trong tiểu thuyết chiến tranh gần đây”, Tạp chí Cửa Việt, số 283, tr. 66–73.
- Lê Đình Cúc (2023). “Chủ tịch Hồ Chí Minh với hòa giải, hòa hợp dân tộc”, Đại biểu Nhân dân, 29 tháng 4 năm 2023, daibieunhandan.vn/van-hoa-van-nghe/chu-tich-ho-chi-minh-voi-hoa-giai-hoa-hop-dan-toc-i326109/. Truy cập ngày 22 tháng 3 năm 2024.
- 阮英民（2022）. “越战后伦理环境与越南革新开放以来长篇小说创作”,《世界文学研究论坛》，14（5），939–949.d
- [Nguyen Anh Dan (2022). “The Ethical Environment after the Vietnam War and Novel Creation Since Renovation”, Forum for World Literature Studies, 14(5), pp. 939–949.]
- Grossheim, Martin (2021). “Reunification without Reconciliation?”, Journal of Humanities, 31 May 2021, pp. 459-488. DOI: 10.17326/jhsnu.78.2.202105.459.
- Nguyễn Trí Huân (2014). Chim én bay. Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội.
- 聂珍钊（2014）.《文学伦理学批评导论》. 北京大学出版社, 北京.
- [Nhiếp Trân Chiêu (2014). Dẫn luận phê bình luân lý học văn học. Nxb Đại học Bắc Kinh, Bắc Kinh.]
- Huynh Kim Khanh (1975). “A Time for Reconciliation?”, Southeast Asian Affairs, 1975, pp. 212-223.
- Hồ Chí Minh (2011). Hồ Chí Minh toàn tập (tập 3). Nxb Chính trị Quốc gia - Sự thật, Hà Nội.
- Ngô Minh Oanh (2022). “Võ Văn Kiệt - Người tiên phong: Nhân tâm thu về một mối”, Thanh niên, ngày 16 tháng 11 năm 2022, thanhnien.vn/vo-van-kiet-nguoi-tien-phong-nhan-tam-thu-ve-mot-moi-1851521719.htm. Truy cập ngày 22 tháng 3 năm 2024.
- Nguyễn Trọng Văn (2023). “Nhà văn Nguyễn Trí Huân - Chim én bay”, Công an nhân dân online, 16 tháng 3 năm 2023, cand.com.vn/Ly-luan/nha-van-nguyen-tri-huan-chim-en-bay-i686823. Truy cập ngày 22 tháng 3 năm 2024.